segunda-feira, 2 de fevereiro de 2015

LA PROPAGO DI ISLAMO (duesma parto)

Fonto: Wikipedia
Yen la duesma e fina parto dil artiklo skribita da C. W. T. Reeve e publikigita en 1913 (Progreso VI, p. 175-177) sub la titulo La propagado di Islamismo e la kresko di l’Islamani:

«La natural augmento ne esas oblivienda. Quankam Mohamed ne institucis irga ador-sistemo di la homal fruktifado, quale esas freque la kazo en Azia, lua sistemo kurajigis olu til la maxim alta grado. Familii de 50, 70 o mem 100 kindi ne esas rara en Islamana landi e probable esas ankore trovebla.

Nula provinco di Azia od Afrika, qua konquestesis da Islamismo, irgatempe forjetis olu; ma kande ol venis sub Kristana guvernado en Europa, olu ganis nula permananta habiteyo. La mantenado di Turkia en Europa konsideresis da la guvernerii di Europa kom politikala moyeno necesa por la “equilibro di la povi”. Se la existo dil Islamistal povo ne tale esabus konservata artificale, esas probabla, ke la limito di Islamal landi nun esus pulsita plu fore ad esto.

Islamismo esas precipue religio di la torida zono, la parto di la tero qua jacas inter 30º N. latitudo e 30º S. latitudo kun mezvalora temperaturo di 20º C. (La kustumo di cirkoncizo venas probable de la fizikala kondicioni, qui apartenas a la torida zono.)

Islamismo, tamen, extensis su kelke a la nordo di ca zono, qua inkluzas tota Afrika, Arabia, la Malaya peninsulo e la Malaya arkipelago; probable 41º o 42º indikas lua limito di extenso a la nordo. Dum la pasinta kinacent yari la populo di ca zono adjuntis irge nulo a homal progreso. Ta indijeni di la tropiki e subtropiki, qui ne restis subisita a direta Europal influo, facis nula vere importanta kontributo a l’arto, literaturo, cienco, fabrikado od inventado; li ne produktis ula injenioro o kemiisto o biologiisto o historiisto, o piktisto o muzikisto di la unesma rango. La literatural monumenti relatas a la autori, qui apartenas exkluzive ad ica 11 o 12 gradi (inter 30º e 41º o 42º).

La nombro dil Islamani en la mondo evaluesas ye 15,543 po cent de la total homaro. En 1906, on kalkulis ke ica procento equivalis 233 milioni, ma nur en la landi qui esas sub Europal administrado on povas recevar preciza statistiki. Plu kam un duimo de ca nombro esas Aziani, proxime 169 milioni; plu kam un quarimo esas Afrikani, proxime 59 milioni. Europa, on dicas, kontenas nur 5 milioni; Amerika, forsan 50 mili; Australia kun Oceania, 20 mili. Ica nombri tendencas diminutar en Europa ed augmentar kun la naturala kresko di populizado en Azia. En Afrika, Islamismo esas solide propagata inter la pagana tribui, e pro to augmentas ye mem plu granda proporciono. La nombro dil Islamani sub Kristana guvernado o protekto evaluesis en 1906 ye proxime 161 milioni, ek qui 81 ½ esas regnati di Granda Britania, proxime 29 ¼ di Holanda, proxime 29 ¼ di Francia, e 16 di Rusia. Germania havas 2 ½ milioni en Afrika; Italia, Portugal e Hispania havas ¾ milion en la sama kontinento. Segun statistiki di 1901, 62 ½ milioni habitas Britaniana India, quo equivalas meze quarimo o kinimo de la total populo. Ek la landi qui esas nek Islamana nek Kristana, ta qua havas la maxima nombro di Islamana regnati esas Chinia. On evaluas li en 1906 y 80 milioni.»



(fino)

Sem comentários:

Enviar um comentário